Turkije eigenlijk al sinds 1856 lid van de Europese Unie

In de afgelopen maanden heeft de EU een reeks van belangrijke afspraken gemaakt met Turkije. Het is echter in de vergetelheid geraakt dat Turkije in 1856 officieel lid werd van het Concert van Europa, de voorganger van de EU.

De Ottomaanse Sultan Abdulmecid toonde veel inzet voor een aansluiting van de Devlet-i Aliyye (zoals de Ottomanen zichzelf noemden) bij de toenmalige Europese landen. In 1839 werden er grote hervormingen doorgevoerd waarmee ook het dagelijkse leven in het rijk zou veranderen. Zo voerden de Ottomanen, naast bestuurlijke hervormingen, dagelijkse hervormingen door: ze gingen een broek dragen en aten aan tafel. Toch vonden Europeanen dit onvoldoende en zij eisten meer hervormingen van de Ottomanen; hetzelfde knelpunt als het huidige Turkije. 

Terwijl de onderhandelingen in volle gang waren, kregen de Turken te maken met een ander probleem: de invasie van de Krim door de Russen in 1854. De Engelsen en Fransen vonden dat de invasie ook voor hun een dreiging zou vormen en gingen, samen met de Turken, in oorlog tegen Rusland. Ook stonden Oostenrijk en Sardinië aan de kant van de Turken. Na de verovering van Sebastopol door de geallieerden in 1855, vroegen de Russen om een wapenstilstand.

Een maand voordat de Vrede van Parijs werd uitgeroepen, voerde de toenmalige Sultan Abdulmecid een grote hervormingswet door: de zogehete ‘Islâhat’. Daarmee wilde hij zeker weten dat zijn land toegelaten zou worden in het Europees Concert. Met succes, want op 30 maart 1856 werd de Vrede van Parijs gesloten tussen Rusland, het Ottomaanse Rijk, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Sardinië. Hierin werd bepaald dat de Ottomanen deel uitmaken van het Concert van Europa. Daarmee werden Turken officieel op papier erkend als Europeanen.

Geen succes
Veel hadden de Ottomanen niet aan de lidmaatschap van de toenmalige ‘Europese Unie’. Toen landen als Frankrijk en Oostenrijk hun macht verloren, kondigde Rusland aan zich niet meer te houden aan de Vrede van Parijs. De bemoeienis van Europa maakte de Ottomanen bij elke ingreep alleen maar kleiner en zwakker. Nadat de Balkanoorlog en de Eerste Wereldoorlog werd het lidmaatschap van de Ottomanen als vergeten beschouwd. Daarmee eindigde het eerste Europese avontuur van de Turken als één grote afgang.