Turks.nl RedactieDat stelt een gerenommeerde politiechef in zijn boek, dat in Turkije als een bom is ingeslagen. Justitie heeft onmiddellijk een onderzoek ingesteld.
De omstreden islamitische beweging van de Turkse prediker Fethüllah Gülen maakt achter de schermen de dienst uit in Turkije. Dat is kortweg de boodschap van het deze week gepubliceerde boek van politiechef Hanefi Avci, getiteld Devote bewoners van de Halic. En daarmee heeft hij het hele land op zijn kop gezet.
De huidige politiebaas van de stad Eskisehir, komt met nogal wat beschuldigingen. Volgens hem zijn de volgelingen van de in Amerika woonachtige Fethüllah Gülen op grote schaal geïnfiltreerd bij politie, leger en het regeringsapparaat.
Ook flink wat rechters en aanklagers horen volgens hem bij de club. De leiders van de islamitische beweging zouden zich op grote schaal bezig houden met afluisterpraktijken van hooggeplaatste ambtenaren, veiligheidsdiensten en politici.
Zowel het ministerie van Binnenlandse Zaken als een openbaar aanklager hebben meteen een onderzoek gelanceerd. Premier Recep Tayyip Erdogan bestempelde in een televisie-interview het boek als ‘erg ongelukkig’. En in de media vallen aanhangers en tegenstanders over elkaar heen om de beweringen van de politiechef te ontkennen dan wel te omarmen.
De Fethüllahci – zoals de aanhangers in Turkije worden genoemd – zouden, zo zegt Avci, ook de hand hebben gehad in het Ergenekon-onderzoek. Afgelopen jaren zijn in Turkije meer dan tweehonderd mensen opgepakt, die ervan verdacht worden betrokken te zijn bij het beramen van een coup tegen de islamitische overheid. De politiechef sluit in zijn boek zelfs niet uit dat sommige bewijzen in het onderzoek door de politie zelf zijn geplaatst, om zo de tegenstanders van de beweging uit te schakelen. “Mensen die zich kritisch uitlaten over de Gülen-beweging zijn in gevaar, zolang de leden cruciale posities binnen de overheid bezetten.” Avci zegt zelf dat hij naar buiten treedt met zijn kennis, omdat de regering geen belangstelling toonde voor zijn bewijzen tegen de club. Tegenstanders vragen zich af waarom de politiebaas juist nu – kort voor het referendum over de grondwet, dat een populariteitstest dreigt te worden voor de regerende AKP – met onthullingen naar buiten komt.
Geruchten dat de Gülen-beweging veel macht en invloed heeft binnen het Turkse politieapparaat bestaan al langer. Maar het is de eerste keer dat een gerespecteerde politiechef met deze beschuldigingen naar buiten komt.
Feit is dat de prediker, die sinds de jaren negentig in de VS woont, veel aanhangers heeft en overal in het land scholen opent. De Amerikaanse professor Helen Rose Ebaugh stelt in haar boek The Gülen Movement dat de club onder meer eigenaar is van het dagblad Zaman, tv-station SamanYolu, zes privéziekenhuizen, een universiteit, Bank Aysa en de grootste hulporganisatie Kimse Yok Mu.
Aanhangers wereldwijd stellen dat Gülen een open en moderne vorm van de islam nastreeft, die voor integratie en dialoog is. Volgens tegenstanders heeft de club juist sektarische trekjes en is uit op islamisering van de samenleving.
De beweging is ook in Nederland actief. Twee jaar geleden vroeg de Tweede Kamer al om een onderzoek. De resultaten hiervan worden dit najaar verwacht, aldus een woordvoerder van het ministerie van VROM.
De Gülen-beweging heeft wereldwijd meer dan 1000 scholen in honderden landen waaronder Nederland. Zo zou het Cosmicus Lyceum in Rotterdam banden hebben met de club. Ook Turkse instituten die aan huiswerkbegeleiding en naschoolse opvang doen zouden het gedachtegoed van de prediker aanhangen.
Het onderzoek naar de Nederlandse activiteiten werd vorig jaar uitbesteed aan een instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Maar het ministerie trok de opdracht in toen bleek dat de directeur van het desbetreffende instituut ook lid van was van Raad van Advies van de Dialoogacademie, een instelling met nauwe banden met de Gülen-beweging. Waarna de opdracht aan Forum, het instituut voor multiculturele vraagstukken, werd gegeven.
